Ποιος θα τολμήσει πρώτος Κανείς δεν αμφισβητεί την πλούσια σε βιοποικιλότητα κληρονομιά που διαθέτει ο ελληνικός αμπελώνας Το ζωηρό ανάγλυφο τα πολλά και διαφορετικά μικροκλίματα η ποικιλία εδαφών που θα ζήλευαν πολλές οινοπαραγωγοί χώρες οι άφθαρτες από τη μόδα ποικιλίες σταφυλιού Θα μπορούσε κανείς να πει κι άλλα πολλά Τα οινοποιεία έχουν ως επί το πλείστον εγκαταστήσει την απαραίτητη τεχνολογία για να παράγουν μοντέρνα κρασιά που απευθύνονται στο σημερινό απαιτητικό καταναλωτή Όλο και υψηλότερη τεχνογνωσία μπαίνει σε εφαρμογή χρόνο με το χρόνο Τα ελληνικά κρασιά έχουν προχωρήσει και εμφανίζονται συνεχώς καινούργιες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ετικέτες είτε μονοποικιλιακές είτε χαρμάνια Πού πάμε Κοιτάμε προς τη σωστή κατεύθυνση Με μια λέξη όχι Περιδιαβαίνοντας τους ελληνικούς αμπελώνες ξανά και ξανά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η ελληνική αμπελουργία στην καλύτερη περίπτωση λιμνάζει ακινητοποιημένη στον 19ο αιώνα Σήμερα περισσότερο από ποτέ όλες οι κληρονομικές ελλείψεις της χάσκουν μπροστά στα μάτια μας Πολλά είναι τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν Ας δούμε μερικά
Τα υπερπαραγωγικά ριζικά συστήματα συχνά ακατάλληλα για συγκεκριμένους τύπους εδαφών ή για τις εκάστοτε ποικιλίες σταφυλιού αποτελούν ένα μεγάλο πρόβλημα Τα μεγάλα κρασιά του κόσμου παράγονται από μικρόρωγα σταφύλια Στην Ελλάδα συχνά προτιμήθηκαν κλώνοι σταφυλιού με μεγάλη ρώγα προκρίνοντας την παραγωγικότητα εις βάρος της ποιότητας Η ορθή επιλογή κλώνων και συγχρόνως η επιστροφή στα μικρόρωγα τσαμπιά είναι απαραίτητα για να μας αποδώσει κάθε ποικιλία ότι καλύτερο έχει Οι μεγάλες περίοδοι ανομβρίας σήμερα και η πτώση της συνολικής στάθμης των υδάτων εντείνουν την υδατική καταπόνηση των πρέμνων που αποτελεί επίσης καθοριστικό παράγοντα για την τελική ποιότητα του κρασιού Γι αυτό η διαχείριση του νερού αποκτά σημασία μεγαλύτερη από ποτέ Στην Κεφαλονιά παραδείγματος χάριν τη δεκαετία του 1970 η βροχόπτωση ήταν 900 χιλιοστά Πρόσφατα στοιχεία μιλούν για 550 χιλιοστά
Σε μια πρόσφατη γευσιγνωσία στη Γενεύη ένα μικρό κτήμα από το Ροδανό υπέβαλλε δύο δείγματα ερυθρού Κάναμε τυφλή δοκιμή μη γνωρίζοντας τίποτε απολύτως για τα κρασιά Η αποστολή μας ήταν να περιγράψουμε γραπτώς και να βαθμολογήσουμε τα δύο κρασιά Όλοι οι δοκιμαστές προτίμησαν ομόφωνα το ένα από τα δύο δείγματα Και τότε ο παραγωγός άνοιξε τα χαρτιά του Και τα δύο κρασιά προέρχονταν από τον ίδιο αμπελώνα και τις ίδιες ποικιλίες και είχαν αντιμετωπιστεί με τον ίδιο τρόπο στο κελάρι Η μόνη διαφορά ήταν ότι εκείνο που όλοι ψηφίσαμε ως καλύτερο ήταν προϊόν από σταφύλια που είχαν ποτιστεί με μέτρο και προσοχή Αυτό μας υπενθυμίζει ότι ποτέ ένα μη ισορροπημένο σταφύλι δεν μπορεί να δώσει ένα καλό κρασί μόνο χάρη στην επεξεργασία του στο κελάρι Επιπλέον και η ποσότητα της σοδειάς πρέπει να αποτελεί αντικείμενο προσεκτικής διαχείρισης Όπως κάθε φυτό το αμπέλι έχει τους δικούς του ρυθμούς και η σοφία της φύσης υπαγορεύει κι αυτή τους δικούς της κανόνες Αν και η μικρότερη σοδειά παράγει πράγματι καλύτερο κρασί τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά γιατί πρέπει να αξιολογηθούν πολλοί ακόμη παράγοντες Κάθε περιοχή έχει τις δικές της ανάγκες και απαιτήσεις
Η Ζίτσα δεν είναι το ίδιο με τη Δράμα Ούτε η Νάουσα με το Αμύνταιο και ούτω καθ εξής Τέλος υπάρχει και ο ανθρώπινος παράγοντας Οι αγρότες είναι εκ φύσεως άνθρωποι πεισματάρηδες Δεν αλλάζουν εύκολα συνήθειες Έτσι πρέπει να αποταθούμε στους νέους αγρότες που είναι πιο δεκτικοί και ανοιχτοί στις αλλαγές Είναι επιτακτική η ανάγκη καθοδήγησης για να αντιμετωπίσει η ελληνική οινοποιία τις καινούργιες προκλήσεις Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό Προτείνω να ιδρυθούν πρότυποι αμπελώνες στις μεγάλες οινοπαραγωγούς ζώνες που να ασκούν σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης και να επιδεικνύουν στους αγρότες της περιοχής τα πλεονεκτήματα και τα οφέλη της ενεργητικής διαχείρισης Τα οινοποιεία που εξαρτώνται από την αγορά σταφυλιών από τρίτους μπορούν επίσης να παίξουν σημαντικό ρόλο Οφείλουν να υποστηρίξουν αυτές τις πρωτοβουλίες με μακροχρόνια συμβόλαια που να παρέχουν οικονομικά κίνητρα για τους αγρότες που χρησιμοποιούν πρακτικές του 21ου αιώνα και όχι για εκείνους που ζουν για πόσο ακόμα προσκολλημένοι στο παρελθόν
Αν η ελληνική αμπελοκαλλιέργεια δεν αλλάξει και δεν προσαρμοστεί για να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις θα συνεχίσει να λιμνάζει και δεν θα καταφέρει να ανέβει ένα σκαλοπάτι παραπάνω σε ποιότητα Θα αποτύχει επίσης να διαφυλάξει το μέλλον ενός ιστορικού αμπελώνα Από τα πολλά ερωτήματα τούτο έρχεται πρώτο στο μυαλό Ποια περιοχή θα είναι η πρώτη που θα τολμήσει να δείξει το δρόμο